TAVUS KUŞU

KAROANTOLOJİ ANADOLU DESENİ

TAVUS KUŞU

Hindistan kökenli olduğu düşünülen ve Hint mitolojisinde savaş tanrısını simgeleyen tavus kuşu, Antik Çağ’da etinin geç çürümesi nedeniyle ölümsüzlüğü, güzelliği nedeniyle de zenginlik ve soyluluğu simgelemektedir. Bu dönemlerde genelde zengin ve görkemli bahçeler içinde tasvir edilen tavus kuşu Ortaçağ Hıristiyan sanatında dinsel bir ikonografi çerçevesinde yorumlanarak kullanılmıştır.  Tavus kuşu Hıristiyan sanatında bir su kabından kutsal suyu içer vaziyette ve karşılıklı tasvir edilmiştir. Ruhun ölümsüzlüğünü simgeleyen bu kompozisyon özellikle  Erken Bizans sanatında yaygın olarak kullanılmıştır (Parman, 1993: 388). Karşılıklı şekilde gösterilmeleri ise İran-Sasani sanatından beri devam eden bir gelenektir (Gündoğdu, 1979: 463).
İslam sanatında tavus kuşu cennet kuşu olarak benimsenmiş ve cenneti sembolize etmektedir. Cennetin suları bol ırmaklar ve yeşilliklerle betimlenmesi tavus kuşlarının da bolluğu, bereketi sembolize etmesine neden olmuştur. Aynı zamanda tavus kuşunun güzellik, itibar ve şerefi, simgelediği bilinmektedir. Bu nedenle güç gösterisi olarak da Türk saray mimarisinde, havuzlarda ve yeşil zeminli çini parçaları üzerinde görülmektedir.